Suç ve Ceza Film Festivali geçmişten bugüne adaletsizlik kavramını irdeliyor 

T24 Kültür Sanat

“Herkes İçin Adalet” prensibiyle yola çıkan 14. Milletlerarası Cürüm ve Ceza Sinema Şenliği (USCFF) için geri sayım başladı. 22-28 Kasım tarihleri ortasında Prof. Dr. Adem Sözüer’in başkanlığında, Prof. Dr. Bengi Semerci‘nin direktörlüğünde düzenlenecek şenlik bu yıl farklı kısımlarda her istikametiyle dikkat alımlı üretimleri izleyicilerle buluşturmaya hazırlanıyor. Bu kısımlardan biri olan “Yapay Zekânın Yeni Marifetleri”nde mahkemelerden mevt sonrasına dek yapay zekânın sonları, riskleri ve imkanları tartışmaya açılırken, Klasikler kısmında şenliğin temalarını ele alan, yeniliklerini hâlâ koruyan başyapıtlar gösterilecek.

Yapay Zekânın Yeni Marifetleri 

Festivalin Yapay Zekânın Yeni Hünerleri isimli kısmında gösterilecek bir kurmaca ve bir belgesel, “Yapay zekânın adalet sisteminde kullanımı ne kadar mümkün? Yapay zekâ hakikaten yalnızca insanlara hizmet mi ediyor, güvenilirliği nedir ve denetim edilebilir mi?” sorularını irdeliyor.

Simon Casal imzalı Yapay Adalet / Artificial Justice yakın bir gelecekte, İspanyol hükümetinin yargıçların yerine yapay zekâ kullanma teşebbüsünü ve sistemin bir yargıç tarafından değerlendirilmesini mevzu alıyor. Lakin işin içine büyük şirketler ve siyaset girince tarafsızlık ve tahlil yerine para ve hırs öne çıkıyor. İnsani adalet sağlama yolunu yapay zekânın dayandığı bilimsel ve olasılıksal teknikle karşı karşıya getiren sinema, adalet sisteminin tabiatını sonsuza dek değiştirecek bir teknolojinin doğuracağı problemler ve sonuçlar nedeniyle insanların iştirak, tabir ve özgürlük için kalan alanlarını da sorguluyor. 

Filmin açtığı tartışmaya şenlik kapsamında bir panelde boyut kazandırılacak. 25 Kasım’da saat 13.00’da Beyoğlu Sineması’nda “Yapay Adalet: Nesnellik mi, Çelişki mi?” başlıklı bir panel düzenlenecek. Bilişim uzmanı, mühendis, iş insanı ve muharrir Füsun Sarp Nebil moderatörlüğündeki panelin konuşmacıları yapay zekâ ve ceza hukuku alanında çalışma yürüten kriminolog, akademisyen Dr. Buket Abanoz Öztürk ve İTÜ Yapay Zekâ ve Data Bilimi ve Uygulamaları Araştırma Merkezi yönetim kurulu üyesi Prof. Altan Çakır olacak. 

Medyum Yapay Zekâ

Hans Block ve Moritz Riesewieck‘in imzasını taşıyan Ebediyen Sen / Eternal You isimli belgesel, ABD’de Kongre’nin dahi araştırdığı bir sorun olan, yapay zekânın ölmüş insanların sanal klonlarını yaratması konusunu ele alıyor. Belgeselde, fiyatlı bir hizmet sayesinde ölmüş yakınlarıyla kelamlı, yazılı ve görsel irtibat kuran kullanıcılar, bu tecrübesi yaratan teknoloji şirketleri, gazeteciler ve psikologlarla yapılan röportajlar aracılığıyla bu yeni teknoloji her tarafıyla sorgulanıyor. 

Güncelliğini kaybetmeyen Klasikler

14. Milletlerarası Kabahat ve Ceza Sinema Şenliği, Akademik Program teması “Adil Yargılanma Hakkı”na dikkat çeken, sinemanın unutulmaz başyapıtlarından oluşan bir seçki oluşturdu. Şenlik, bu sinemaların en çapıcılarından biri olan Orson Welles‘in Franz Kafka‘nın 1924 tarihli birebir isimli romanından 1963 imali uyarlaması Dava / The Trial’ın gösterimiyle başlayacak. Welles’in “en otobiyografik filmim” diye tanımladığı ve yeniliğini hâlâ koruyan bu klasik, kabahati bile söylenmeden dava açılan memur Joseph K.‘nın sistem karşısındaki çaresizliğini mevzu alıyor. Romy Schneider, Anthony Perkins, Jeanne Moreau ve Akim Tamiroff başta olmak üzere yıldız bir takıma sahip sinema, 60 yıl sonra restore edilen kopyasıyla bir kere daha beyazperdede olacak. 

Brezilya Cinema Novo akımının ustası Glauber Rocha‘nın toplumsal adaletsizliğe isyanı anlattığı sinemalarının en çarpıcı olanı Kara İlah, Beyaz Şeytan / Black God, White Devil birinci gösteriminden 60 yıl sonra yenilenen 4K kopyasıyla izleyiciyle buluşacak. Sinema, kırsal kesitten yoksulluk, eşitsizlik, öfke, başkaldırı, cinayet ve intikam içeren, iki kısımdan oluşan bir hikaye anlatıyor. Brezilya tarihine geçmiş gerçek eşkıyalardan esinlenen karakterleri, dini ve politik simgeleri, baskın müzik kullanımı, Pier Paolo Pasolini sinemalarından, Western ve büyülü gerçekçilik çeşitlerinden izler taşıyan sinema lisanı sayesinde bu sineması seyretmek başlı başına bir tecrübe haline geliyor.

Geçen yaz ömrünü yitiren Alain Delon ve Fransız sinemasının usta oyuncusu Jean Gabin‘in başrolleri paylaştığı, José Giovanni‘nin yönettiği Kentte İki Adam / Deux Hommes Dans La Ville şenlikte gösterilecek bir öbür klasik. Polis soruşturmasından, mahkemelerden, infaz kurumlarına kadar adalet sisteminin içinde geçen ve birçok tartışma açan sinema, Fransa’da hâlâ giyotinin kullanıldığı bir devirde idam cezası zıtlığıyla öne çıkmıştı. Filmografisinin büyük çoğunluğunda suçluları, bir kısmında da kanun adamlarını canlandıran Alain Delon’u da anmaya vesile oldu, Kentte İki Adam / Deux Hommes Dans La Ville.