*Bu yazı spoiler içermektedir.
“En Sevdiğim Pastam” sineması aşk ve toplumsal hayat hususlarında İran sinemasının son yıllardaki en yumuşak başkaldırı yapıtlarından biridir diyebiliriz. Çünkü bu sinemada slogansı bir hareket yahut diyalog görünmemekle birlikte itiraz formu sade bir transferle ortaya çıkmıştır. Kendi kimliğini tekrar arama ve bulma gayreti, genç aşıklara takviye ve gündelik hayattan bıkan bir bayanın kısa süren mutluluğudur bu sinema. Şiirsel sinema kategorisine girmese bile İran edebiyatında tanınan iki ismin izlerini taşıyor hissini veriyor.
Büyük rolleri olan pasta, bahçe ve konut seyirciye değerli bildiriler vermektedir. Pastanın kendisi sinemanın sonuna hakikat ortaya çıkıp sinemanın tüm seyahatini metaforik bir biçimde seyirciye aktarmaktadır. Uzun sürmeyen bir mutluluğun tadı pasta üzeredir. Bir gece ve birkaç saat süren bir memnunluk. Tahminen bu yüzden bayan, Faramerz’in ağzına gömmeden evvel bir dilim pasta koyar!
Mehin’in meskeninde büyük bir bahçe ve büyük ağaçlar görüyoruz. Sinemanın başında da bayan yataktan kalktıktan sonra bahçeyi sulamaya sarfiyat. Baştan bu sinemada bahçenin metaforik manası olduğunu sezmek mümkündür. Bu bahçe başta bayanın berzahı yahut sevmediği bir rutin olsa da Faramerz’in gelmesiyle bir cennete dönüşüp sinemanın sonunda da mezara dönüşüyor. Burada Furuğ Ferruhzad’ın dizesini hatırlamamak mümkün değildir ”Abim bahçeye mezarlık diyordu.” Bahçe bayanın yalnızlığının bir modülü. Bu parçayı Faramerz ile paylaştığına ve bu paylaşımdan sonra asıl mutluluğunun başlamış olduğuna ve son olarak da mutluluğun başlangıcı olan bahçede gömüldüğüne şahit oluyoruz. Faramerz ona ışık getirir. Faramerz bahçeyi sever bu yüzden karanlık olduğu için girilmeyen bu bahçenin ışıklarını yapar. Sembolik olarak bakmak istersek aslında ışıkların düzelmesinden sonra bayan yalnızca kendi yalnızlığının karanlığından çıkmıyor, birebir vakitte bir gece süren yeni memnun ve tatlı hayata da girmiş oluyor. Burada Furuğ’un meşhur dizesi akla gelir ”Eğer konutuma gelirsen ey sevgili/ bir lamba getir bana/ ve küçük bir pencere/ ki oradan/ keyifli sokağın kalabalığını seyredeyim.”
Işık ve renkler her görsel yapıtta bilhassa sinemada değerli olduğu üzere bir çok manası da içerebilir. Bayanın konutunun içi loş ve sarı ışıkla aydınlanıyor. Bu bayanın irtibat kurmakta yahut yeni dünya ile irtibat kurmasındaki güçsüzlüğünün bir simgesidir. Kadının yalnızlığı kendi seçimi olmasa da, toplumun onu bu istikamete sürüklediği aşikardır. Komşulardan sakınması ve Faramerz’i konutuna davet ederken ondan birkaç sokak ötede park edip gelmesini istemesi aslında İran toplumunda yapılan bir çok bağlantı ve irtibatın bâtın yapıldığının göstergesidir. Komşu burada toplumun genelini barındırmaktadır. İran toplumunun İslam ihtilalinden sonraki ani değişimi ve insanların kendi kabuklarına çekilmesine sürüklemesini, muhafazakar komşu bayanın Mehin’in art kapıdan gelip onu yoklamasıyla belirginleşiyor. Bu yalnızca ferdi yalnızlığın göstergesi değil, toplumsal bir yalnızlığın derinliğini de öne çıkarıyor. Bir çok sahne meskende geçiyor. Kapalı toplumlar için konut ve özel alan büyük bir değer taşımakla birlikte her şey konuta taşınır ve özel alanda yapılır. Sinemada yalnızca birkaç sahnede kısa olarak tenha sokak, kafe ve restoranı görürüz. İran toplumunun toplumsal hayatı çoğunlukla meskende geçer, bu yüzden mesken ve bahçe, konuttaki dinginlik ve konuk ağırlamak değerlidir.
Genel olarak, En Sevdiğim Pastam sineması sade ve komik bir anlatımla alışılagelmiş tüm genç aşkları bir kenara bırakıp en safiyane biçimiyle yaşlı insanların isteklerini seyirci ile paylaşmak istiyor. Apansızın gelen bir memnunluk apansız da masraf. Sinemanın sonunda bayan şaşkınlıkla bahçeyi izler, “mutluluğun ebedi yeri!”
Sohrab’ın dediği üzere ”Bahçemiz tahminen de yeşil saadetin çemberinin bir parçasıydı”