Kürtlerin siyasi eğilimleri ve toplumsal taleplerini anlamaya yönelik saha araştırmaları yapan Spectrum House Fikir ve Araştırma Merkezi’nin Genel Yöneticisi Azad Barış, AKP’nin bilhassa 2015’ten sonra izlediği siyasetleri ve giderek MHP çizgisinde siyaset yapmasının mütedeyyin ve uzun yıllar kendisine takviye veren Kürt seçmenin de yansısını çektiğini söyledi. Barış, “Özellikle son 7 yılda hayata geçirilen baskıcı siyasetlerin Kürt seçmenin Erdoğan’a bakışında büyük bir değişim yarattığını söyleyebiliriz. Bu durum seçimlerde Erdoğan’la ilgili tavır ve eğilimleri de büyük oranda etkileyecektir. Erdoğan ve Kürt seçmen ortasındaki makas, kapanmayacak biçimde açılmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
Barış, Altılı Masa’nın AKP’ye emsal tavır ve telaffuzlarının de Kürt seçmen davranışında tesirli olacağını söyledi.
Spectrum House Fikir ve Araştırma Merkezi Genel Yöneticisi Azad Barış, kasım ayında 14 vilayette, Kürt seçmenin seçimlerle ilgili tavır, tercih ve eğilimini anlamaya yönelik olarak yaptıkları araştırmaya ait Gazete Duvar’dan Ceren Bayar’ın sorularını yanıtladı:
“AKP’nin siyasetleri kendisine takviye vermiş Kürt seçmenin de yansısını çekiyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti’nin oylarında geçmiş seçimlere nazaran düşüş olduğunu söylüyorsunuz. Araştırmanızdaki bulgular da bunu gösteriyor. Bu düşüşün sebeplerini nasıl açıklarsınız?
AKP’nin bilhassa 2015’ten sonra izlediği siyasetler ve beraberinde Kürt seçmenin toplumsal taleplerine karşılık verecek siyasetler üretemiyor oluşu, giderek MHP çizgisinde ve söylemlerinde siyaset yapması, katı bir milliyetçi siyaset yürütmesi, zati makul bir sonu kendi doğalında çizdi. AKP’nin ortaya çıktığı birinci zamanlardaki liberal telaffuz ve siyasetlerinin yerini katı bir otoriterizme bırakmasının tesirini de en çok Kürt seçmende gösterdiğini izlemek mümkün. AKP’nin bu siyasetleri, mütedeyyin ve uzun yıllar AKP’ye takviye vermiş Kürt seçmenin de reaksiyonunu çeken bir durum. Bu makas değişikliğinin önümüzde süreçlerde daha da bariz olacağını söyleyebiliriz.
“HDP Seçmeni mevcut rejime karşı konumunu Altılı Masa’ya da hissettirecek”
Kürt seçmenin Altılı Masa’dan beklentisi ne?
Her şeyden evvel Kürt seçmen temsil edilmek, eşit yurttaş muamelesi görmek istiyor. Yok sayılan, ötekileştirilen ve daima baskılara maruz kalan değil başka temel haklarının anayasal garantiye alındığı bir nizam istiyor. Münasebetiyle Altılı Masa’dan en temel beklentisi kozmik kıymetlerin dikkate alınması. Demokratik bir ülkede, özgür yurttaşlar olarak yaşamak istiyor, yalnızca HDP seçmenleri değil bütün Kürt seçmenlerinin temel beklentisi bu.
Bu nedenlerle HDP seçmeni mevcut siyasal rejime karşı aldığı konumu Altılı Masa’ya da hissettirmek üzere bir seçime gidecek. HDP seçmeni için ikisinin ortasındaki en besbelli fark birinin iktidar olması başkasının de kendisini bu iktidarın muhalefeti olarak görmesi. Böylesi bir iktidar karşısında Altılı Masa’nın direngen, demokrat ve halkçı olması gerekirdi. Lakin bütün bunların esamesi okunmuyor. Onun için bu türlü bir muhalefetin işinin sahiden çok sıkıntı olduğunu belirtebiliriz.
“Altılı Masa’nın AKP’yi aratmayan telaffuzları Kürt seçmen davranışında tesirli olur”
HDP’nin kendi adayını çıkarmasının muhtemel sonuçları neler olur?
HDP’nin kendi adayıyla seçime gitmesi, yalnızca cumhurbaşkanlığı yarışı açısından değil Meclis’teki siyasal matematiğin şekillenmesi, kendi kitlesinin konsolidasyonu, iktidar ve muhalefet ortasında sıkıştırılmaya çalışılan Kürt siyasetinin halkla alakalar, politik aktivizm üzere bahislerinin tamamına tesir eder. Öte taraftan seçimi bir sonraki çeşide taşıyabilir. Elbette mevcut takvime nazaran seçimlere 5 aydan fazla bir mühletin kaldığını ve bu sürecin birçok değişikliği beraberinde getirme ihtimalini hatırda tutmak lazım. Seçimlerin ikinci cinse kalması durumunda HDP seçmeninin örgütlü bir halde davranma eğiliminde olduğunu ve HDP’nin işaret edeceği adayın tercih edileceğini söyleyebiliriz. Bu durumun küçük bir replikasını son lokal seçimlerde görmek mümkündür. HDP’nin Kürt seçmen üzerindeki tesir gücünü de unutmamak gerekir. Her ne kadar mütedeyyin yahut dindar olarak tariflenen Kürt seçmen hala HDP’ye karşı uzaklıklı davransa da Kürtlerin yüklü ekseriyeti HDP’yi birinci adres olarak görüyor. Bu seçimde bu tesir gücünü daha fazla hissedeceğiz.
HDP’nin Altılı Masa’nın adayını işaret etmesi de adayın kim olduğuna nazaran şekillenecek. Bu da Altılı Masa’nın seçim sürecinde ortaya koyacağı siyasi hal, kullanacağı telaffuz ve elbette bugünden sonra Kürt halkına ve Türkiye toplumuna ne vadettiğine nazaran form alacaktır. Şayet Altılı Masa bileşenleri Erdoğan sonrası süreçte olağanlaşma, tahlil üzere mevzularda ikna edici bir tavır ortaya koymazsa bu süreç farklı siyasi gelişmelere de hamile olabilir. Hukuk, demokrasi, adalet, barış üzere temel hususlarda AKP’den farklı olmayan hatta yer yer AKP’yi aratmayan tavır ve telaffuzlar seçmen davranışında değerli oranda belirleyici olacaktır.
“Erdoğan ve Kürt seçmen ortasındaki makas, kapanmayacak biçimde açılmıştır”
Kürt seçmenin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bakışı nasıl? Seçim sürecinde Erdoğan’ın Kürt seçmeni kazanmak için atacağı muhtemel adımların etkisi/etki gücü ne kadar?
Cumhur İttifakı’nın bu seçimlerde de Kürtlerin oyunu alabilmek için birtakım teşebbüslerde bulunacağını öngörmek güç değil. Stratejik bir dönüşümden çok taktiksel bir yeni sürecin başlaması için kimi ataklar atabileceğini, içe dönük bir ‘yeniden yoklama’ ihtimalinin olabileceğini düşünüyorum. Kürt seçmen 20 yılı aşkın siyasi tarihinde Erdoğan’ın siyaset stilini, önceliklerini, pragmatist karakterini gereğince anlamış bir seçmen kümesi. Bilhassa son 7 yılda hayata geçirilen baskıcı siyasetlerin Kürt seçmenin Erdoğan’a bakışında büyük bir değişim yarattığını söyleyebiliriz. Bu durum seçimlerde Erdoğan’la ilgili tavır ve eğilimleri de büyük oranda etkileyecektir. Erdoğan ve Kürt seçmen ortasındaki makas, kapanmayacak biçimde açılmıştır.
HDP’nin kapatılmasının mümkün sonuçları nelerdir?
HDP bütün baskılara karşın büyüyerek siyasi tesirini sürdürmektedir. Kapatma davasının HDP’yi, Kürt hareketini küçülten değil onu daha büyüten bir olgu olarak karşımıza çıkacağını şimdiden görmek mümkündür. Deneyimlerim ve müşahedelerim beni yanıltmazsa bu seçimlerde HDP 7 Haziran 2015 Seçim sonuçlarını aşan bir siyasal matematik elde edecektir.