Merhabalar.Günümüzde e-postamıza gelen ve aslında istemediğimiz bildirilere spam diyoruz. Bir spam bildirisi istenmeyen yapan daima tıpkı şeyin atılması ve çoklukla reklam içerikli olmasıdır. Bu yazıda istenmeyen bu iletilerin isminin neden spam olduğunu kaleme aldım. Âlâ okumalar dilerim.
Not: Bu yazı Twitter’da kendisini severek takip ettiğim @baharcetiner_ ‘in spam ile ilgili yazdıklarından ilham alınarak yazılmıştır.
Spam deyince hepimizin aklına tıpkı şey geliyor. E-posta kutumuzda “sürekli gelen birebir mesajlar” ve çoklukla bizi ilgilendirmeyen reklamlar. Pekala bu sözün aslında çok öteki bir manası olduğunu söylesem?
Spam, 1937 yılında Hormel Foods Corporation tarafından üretilen bir konserve domuz eti markasıdır. Eser, 2. Dünya Savaşı sırasında epeyce sık tüketildiği için dünya çapında popülerlik kazandı.
Savaş sırasında cepheye taze et yetiştirmenin zorluğu nedeniyle Spam, ABD askerlerinin günlük beslenmesinin temeli olmuştur. Savaş boyunca ordu tarafından 68 bin ton Spam satın alınmıştır. Askerler ortasında ona “fiziksel muayeneyi geçemeyen jambon, temel eğitimi olmayan köfte ve özel ordu eti” üzere lakaplar takılmıştır.
Kolay bulunan Spam’in ünü, ABD sonlarıyla kalmayıp etraftaki ülkelere de yayılmıştır. Guam, Hawaii, Okinawa, Filipinler ve Pasifik’teki öteki adaların da klasik besini haline gelmiştir. ABD’nin Pasifik üzerinde nüfuz kazanmasının bir ögesi da Spam desek palavra olmaz.
Spam, o tarihlerde ABD ve Pasifik ile hudutlu kalmamış, Birleşik Krallık’a da satılmıştır. 1980’li yıllarda İngiltere Başbakanı olan Margaret Thatcher bu satışı “savaş vakti inceliği” olarak yorumlamıştır. Tekrar savaş vaktine dönecek olursak Hormel şirketi, Spam’i Sovyetler’e de satarak konservenin pazarını genişletmiştir.
Sovyet devlet adamı Kruşçev o periyotları bir kitabında “Spam olmasaydı ordumuzu besleyemezdik.” olarak anlatmıştır. Spam’i bu kadar tanınan yapan neydi pekala? Hiç kuşkusuz uzun raf ömrü, kolay satın alınabilirlik ve tekrar kolay erişebilirlik.
1990’lara ilişkin istatistiklere bakıldığında ABD’de her saniye 3.8 kutu Spam tüketiliyormuş. Düşük fiyatlı olması nedeniyle de Amerikan halkının % 30’unun beslenmesinde yer alıyormuş.
Spam’in tanınan kültürde yerini alması ise çok yeni değil. 1940’larda radyo programlarına sponsor olmuş, savaşta yalnızca yenmekle kalmamış Sam Amca’ya “Spam Amca” lakabı takılmış, Avrupa işgal filosuna “Spam Filosu” denilmiş, 1943’te İngiliz üretimi Somewhere in Civvies’de taciz edilen garson karakter “Bayan Spam” olarak anılmıştır.
1970 yılında “Spam” isimli bir skeç, Monty Python isimli bir güldürü kümesi tarafından oynanmıştır. Skeç Spam içeren bütün yemeklerin servis edildiği bir kafede geçmiş ve skecin müziklerinde yer almıştır.
1990’lı yıllara gelindiğinde Spam, günümüzde bizim düşündüğümüz manaya evrilmiş. Spam’in düşük kaliteli ve düşük bütçeli bir yiyecek olarak yaptığı ünü, isminin istenmeyen elektronik mesajlar, bilhassa de spam e-postalar için benimsenmesine yol açmıştır.
Her yerde olan ve istenmeyen bu özelliği günümüzde iletiler için kullanılmaktadır. Bu yazıdan sonra spam kutusunu temizlemeye giden olacak mı? Yorumlarınızı bekliyorum.
Bonus: Bu yazıyı yazarken Gandalf üzere ekrana bakıyordum.
