Ticaret Bakanlığı, ikinci el araç fiyatlarındaki harika yükselişin önlenmesi için devreye girdi ve ‘İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmelik’te değişiklik yaptı. Resmi Gazete’de yayımlanan ve 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yönetmelikle, ikinci el araçların üretici yahut distribütör tarafından tavsiye edilen sıfır aktüel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması, 1 Ocak 2024 tarihine kadar yasaklandı. Bu kapsamda, kısıtlamaya karşıtlık teşkil ettiği tespit edilen ilanları veren gerçek ve hükmî bireyler hakkında, ilan başına 300 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacağı belirtildi.
Bunun üzerine ilan siteleri üzerinden satış yapanlar, araçlarını sıfır liste fiyatının altına düşürdü. Fakat araç almak için ilan sahipleriyle görüşen vatandaşlar farklı bir durumla karşılaştı. İlan sahipleri, telefon ve yüz yüze görüşmede aksesuar mazeretiyle araçları için daha fazla fiyat talep etti. Satıcılar, ilan ve satış fiyatı ortasındaki uyumsuzluğun ise bakanlığın uygulaması nedeniyle olduğunu ve birçok kişinin ceza yememek için bu türlü yaptığını söyledi. Çok sayıda vatandaş, bu halde düzenlemeyi ihlal eden şahıslar hakkında bakanlığa şikayette bulundu.
‘YATIRIM ARACI OLMAKTAN ÇIKARSA FİYATLAR DÜŞER’
Konu hakkında DHA’ya konuşan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Aydın Erkoç, Türkiye’de arabanın bir yatırım aracı haline geldiğini söyleyerek, “Otomobiller yatırım aracı olmaktan çıkarılırsa fiyatlardaki yükseliş de engellenir. Şu anda araç fiyatlarındaki yükselişe mani olmak, aracın bayilerdeki satış fiyatının dışarıda fazla olmasının önüne geçilmek ismine birtakım çalışmalar yapıldı. Yönetmelikte değişiklik yapılması bu çalışmalardan bir tanesi. Aracın bayideki sıfır fiyatı diyelim 1 milyon lira. Fakat aracın üzerine aksesuar koyduğunuzda bu aracın fiyatı 1 milyon 200’e, 1 milyon 300’e çıkıyor. Bu durumu berbata kullananlar da çıkıyor. Kesimimizin içinde de çürük elmalar var lakin dışarıdaki ‘al-satçı’ diye tabir edilen bireyler bunu daha fazla yapıyor. Ancak bayilerden araç alıp da stoklayan beşerler bu cezalar yazılmaya başladıktan sonra artık piyasaya çıkarmaya başladılar. Böylelikle araç fiyatlarındaki bu yapay köpüğün de gideceğine inanıyoruz” dedi.
‘5 MİLYONA YAKIN ARACI ‘AL-SATÇI’LAR ALIP SATMIŞ’
2022 yılında toplam 9 milyon aracın satış yoluyla el değiştirdiğini hatırlatan Erkoç, “Türkiye’de şu anda toplam 27 milyon motorlu araç var. Bunların içinde; otobüs, kamyon, traktör, motosiklet de var. Bu 27 milyon aracın yüzde 35’i, yani yaklaşık 9 milyonu alınıp satılmış. El değiştiren 9 milyon aracın yaklaşık 1,5 milyonunu galericiler ve bayiler, 2,5 milyona yakınını da gerçek tüketiciler alıp satmış. Fakat kalan 5 milyona yakın aracı ise ‘al-satçı’ diye tabir ettiğimiz, devlete hiçbir vergi ödemeyen ve bu işi yatırım emelli yapanlar alıp satmış. ‘Al-satçı’lara cezalar uygulanırsa, ikinci el araç piyasasındaki bu yükselişin de önüne geçilecektir” diye konuştu.
‘DEVLETİN KAYBI MİLYAR LİRALARI BULUYOR’
Erkoç, araba ticaretini profesyonel olarak yapanların bütün yükümlüklerini yerine getirdiğine dikkat çekerek., “Bu arkadaşlarımızın iş yeri açma ruhsatları, oda kayıtları, vergi levhaları vardır. Bu işle ilgili mesleksel yeterlilik imtihanına girip yeterlilik evraklarını almışlardır. Kira ve stopaj da öderler. Fakat dışarıda hiç meslekle alakası olmayan, bayiden ya da dışarıdan ikinci el aracı alıp, ‘fiyatlar nasıl olsa yükseliyor’ deyip araçları stokluyor ve satmıyorlar. Bu da ister istemez fiyatların yükselmesine neden oluyor. Motorlu araç satıcıları, sattıkları en ucuz araçta bile 3-4 bin lira vergi ödüyorlar. Bunun yanında birtakım araçlarda 20-25 bin lira vergi ödeniyor. ‘Al-satçı’lar tarafından 2022 yılında satılan 5 milyon araçla bu meblağı çarpar mısınız? Devletin kaybı milyar liraları buluyor. Biz kimseye araba alıp satmasın demiyoruz lakin eşit koşullarda ve yasal tabanlarda vazifelerini yerine getirsinler. Bu söylediğimiz olduğu anda piyasalarda önemli bir rahatlama olacak ve herkes işini yapacak. Fiyatların da yükselmediğini göreceğiz” sözlerini kullandı.
AYKIRI İLANLARA 35 MİLYON TL CEZA
Öte yandan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, dün mevzuya ait toplumsal medya hesabından açıkla yaptı. Bakan Bolat, “Bu kısıtlamaya ters ilan verenler hakkında 35 milyon 447 bin TL idari para cezası uygulanmıştır. 6 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan ve 15 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe giren ilan kısıtlaması düzenlemesi öncesinde, bu düzenlemeye karşıtlık teşkil eden ilan sayısı, 8 Temmuz 2023 tarihinde 20 bin 985 iken hem mezkur düzenlemenin yürürlüğe girmesi hem de bakanlığımızca kamuoyunun bilgilendirilmesi sonucunda 15 Temmuz 2023 tarihinde 7 bin 483 düzeyine gerilemiş olup 24 Temmuz 2023 tarihinde ise 3 bin 217’ye düşmüştür” dedi.